'Verandering nodig voor gezonde coöperatie'

"Vorige week presenteerden we met gepaste trots ons jaarverslag aan de Ledenraad en de pers. Bij de voorbereiding daarvan gingen mijn gedachten automatisch terug naar vorig jaar. De dramatische beelden van de massale vernietiging van miljoenen onverkochte prachtige bloemen zijn onuitwisbaar.

Ik hoop dat nooit meer mee te hoeven maken. Het doet nog steeds pijn als ik denk aan al die mooie producten, met veel liefde gekweekt door onze leden, die op de composthoop eindigden. Nog altijd ben ik onder de indruk van de veerkracht, de flexibiliteit en het ondernemerschap die de sierteelt toonde. De crisis brak nota bene net uit toen de piek van sierteeltverkopen begonnen was. Die verloren piekmaanden deden bij bijna alle kwekers en kopers pijn aan de portemonnee.

Met het stilvallen van de handel vielen ook de opbrengsten van Royal FloraHolland grotendeels weg. Ik weet het nog goed, op mijn beeldscherm stond een duizelingwekkend potentieel verlies. Met weinig opbrengsten en heel veel vaste lasten. Als inkomsten wegvallen, staat je niets anders te doen dan meer dan kritisch naar de eigen kosten te kijken. Er wordt weleens gezegd: "alles wat je aandacht geeft, groeit". Bij kosten is het doorgaans net andersom. Als je die aandacht geeft, dalen ze. Dat bewijzen we binnen ons bedrijf, al een paar jaar op rij. Vorig jaar, 2020, bovenop de besparingen die we al in de begroting hadden staan, hebben we nog eens 8 miljoen extra bespaard. Daardoor was het negatieve corona-effect op ons financieel resultaat 'slechts' 11 miljoen euro, en schreven we een relatief overzichtelijk verlies.

Onze balans is, ook na het moeilijke coronajaar, solide te noemen. Dat geldt ook voor onze kasstromen. Alle investeringen hebben we vorig jaar uit eigen kasstroom kunnen betalen en we bouwden onze schulden zelfs af. Van het betalen van investeringen met ledenleningen (Certificaten) of met bankschuld was geen sprake. We hebben de balans-ratio's in 2020 bovendien licht zien verbeteren en besloten om, met goedkeuring van RvC en Ledenraad, een jaarlaag van de ledencertificaten vervroegd af te lossen. Wie had dat een jaar geleden kunnen denken. Bovendien, en dat blijft doorgaans onderbelicht, staan veel van onze bezittingen tegen historische aanschafwaarde in de boeken. Soms zijn deze zelfs helemaal afgeschreven in boekhoudkundige zin. Dit terwijl de marktwaarde veel hoger ligt. Dat betekent dat we nu en komende jaren ruim voldoende financiële armslag hebben om te transformeren. Desondanks is er ook financiële noodzaak om te transformeren. Dat klinkt tegenstrijdig, maar is het niet.

Want om eerlijk te zijn, op langere termijn is er sprake van financiële onzekerheid. Wat vaststaat is dat we al vele jaren op rij een dalende klokstroom zien, terwijl het directe kanaal groeit. Het verdienmodel van onze coöperatie is grotendeels op de klok gebaseerd, terwijl we nog maar weinig dienstverlening hebben ontwikkeld op direct. Dat begint te wringen en met alleen kostenbesparingen redden we het niet. Zoals gezegd, we vertrekken vanuit een solide financiële positie maar moeten wel veranderen om onze coöperatie ook op langere termijn financieel gezond te houden. We zijn daar op dit moment als bedrijf, als coöperatie en daarmee ook als sector, volop mee bezig. We doen een aantal zaken in combinatie. Ten eerste: diensten voor de directe handel ontwikkelen, zodat we ook op deze stromen waarde toevoegen en inkomsten genereren. Ten tweede: de klok moderniseren. Tot slot: dienstverlening voor de klokstromen en de directe stromen combineren langs de assen Bestellen, Betalen en Bezorgen. Zo bouwen we aan een coöperatie die met haar diensten op financieel verantwoorde wijze meer waarde kan toevoegen kwekers én hun kopers. Zo behouden bovendien we de schaal die nodig is om onze coöperatieve hoofddoelstelling te realiseren: optimale prijsvorming tegen lage kosten. Misschien blijkt het zelfs de oplossing voor het versterken van de klok.

Het ontwikkelen van nieuwe dienstverlening kost tijd, zeker voordat er grotere volumes overheen gaan. Nieuwe verdienmodellen moeten zich nog bewijzen. In de tussentijd moeten we ervoor zorgen dat ons huishoudboekje op orde blijft. We streven de komende jaren daarom naar break-even of net daarboven. Ja, we doen de nodige investeringen, maar letten tegelijkertijd heel goed op onze kosten. Zo blijven we financieel gezond met marktconforme tarieven en werken tegelijk toe naar een toekomstbestendig verdienmodel zodat onze coöperatie kan voortbestaan.

Het eerste kwartaal van 2021 zijn we goed gestart. We liggen voor op begroting en verwachten, als er geen gekke dingen gebeuren, zwarte cijfers te schrijven. Mijn boodschap is dus dubbel. We sturen op kosten, korte termijn resultaat en reële kans op zwarte cijfers in 2021 terwijl onze dagelijkse dienstverlening op orde blijft. Daarnaast is er onverminderde urgentie om te investeren en onze strategie te realiseren om daarmee de financiële prestaties van onze coöperatie ook op langere termijn zeker te stellen."

Bron: Royal FloraHolland